تقلیل‌گرایی در مقابل ظهوریافتگی : آیا شما “چیزی جز” اتم‌های خود نیستید؟
تقلیل‌گرایی دید محدودی از جهان را ارائه می دهد که قادر به توضیح واقعیت نیست.
تقلیل‌گرایی (Reductionism- فروکاست گرایی نیز ترجمه شده) دیدگاهی است که می‌گوید همه چیز در مورد واقعیت جهان را می‌توان با اتم‌ها و فعل و انفعالات آنها توضیح داد.
ظهوریافتگی (Emergence-
این اصطلاح به برآمدگی نیز ترجمه شده) ادعا می‌کند که تقلیل گرایی اشتباه است و جهان می‌تواند چیزهای جدید و قوانین جدیدی را تکامل بخشد که از شناسایی اتم‌های صرفاً قابل پیش‌بینی نیست.
کدام دیدگاه در مورد علم درست است. نه تنها برای خود ما بلکه برای همه چیز ، از فلسفه گرفته تا اقتصاد و سیاست ، پیامدهای بزرگی دارد.
توقف کن اگر این را قبلاً شنیدی.
“جامعه‌شناسان به روان‌شناسان موکول می‌کنند. روان‌شناسان به متخصصان مغز و اعصاب موکول می‌کنند. متخصصان مغز و اعصاب به زیست‌شناسان موکول می‌کنند. زیست‌شناسان به شیمی‌دانان موکول می‌کنند. شیمی‌دانان به فیزیک‌دانان موکول می‌کنند. فیزیک‌دانان به ریاضی‌دانان استناد می‌کنند.ریاضی‌دانان به خدا می‌سپارند.”
در حالی که در بین فیزیک‌دانان (و به نظر من ریاضی‌دانان) به عنوان یک شوخی گفته می‌شود ، آنچه در این لیست کوتاه توصیف شد سلسله مراتبی است که در آن حقیقت برخی از زمینه‌ها به حقایق دیگر تقلیل می‌یابد. این دیدگاه “تقلیل‌گرایانه” چنان در فرهنگ ما رواج دارد که در واقع یک فلسفه‌ی پیش‌فرض یا ضمنی از علم است که در ذهن مردم می‌گذرد حتی اگر آنها هرگز به صراحت درباره آن فکر نکنند.
اکنون من به دو دلیل می‌خواهم یک سری کاوش در مورد این ایده‌ی تقلیل – و گزینه دیگر آن – را شروع کنم. اول اینکه من کاملا مطمئن هستم که تقلیل‌گرایی اشتباه است ، و طرز جهان به هیچ وجه این‌گونه نیست. دوم اینکه این نگاه به جهان چیزی فراتر از یک مسئله‌ی فلسفی است. این نگاه به روش‌هایی بروز یافته که می‌تواند برای آینده ما خطرناک باشد. به عنوان مثال اگر دنیای زنده را “چیزی جز” منابع ندانیم چگونه از آن استفاده کنیم؟ (همکار من مارسلو گلیزر پاسخی در این باره دارد .) اگر خود را به عنوان “چیزی جز” نورون نبینیم ، از هوش مصنوعی چه انتظاری داریم؟
خوشبختانه روش دیگری برای نگاه به علم ، حقیقت و جهان وجود دارد که ممکن است درست‌تر و کم‌خطرتر باشد. این نگاه ظهوریافتگی نام دارد و قرار است مورد توجه این مجموعه قرار گیرد.
مشکل تقلیل گرایی
بیایید از چشم‌انداز یک هزارپا به درک مسئله بپردازیم. در اینجا یک توصیف خوب از دیدگاه تقلیل‌گرایی از نظر پل همفری فیلسوف ارائه شده است :
“جهان چیزی نیست جز آرایش‌های فضایی – زمانی از اشیا بنیادی و خصوصیات فیزیکی بنیادی. من و شما ، سنگها و کهکشان‌ها ، وزغ‌ها و تخم‌های مخلوط شده فقط فرایندهایی هستیم که اشیاء فیزیکی اولیه با ترکیب‌های مختلف ساخته است. این اشیاء اولیه فیزیکی ،در پیکربندی‌های مختلف ، تنوع حیرت‌انگیزی را که در زندگی روزمره با آن روبرو هستیم ، ساخته‌اند. ”
این “اشیاء بنیادی” در توصیف همفری ذرات بنیادی فیزیک هستند: الکترون‌ها ، کوارک‌ها و غیره . هر آنچه که می‌تواند اتفاق بیفتد و هر آنچه اتفاق خواهد افتاد ، در اصل در آن لیست از ذرات و فعل و انفعالات آنها رمزگذاری شده است. به همین دلیل است که اصولاً همه‌ی حقایقی که جامعه شناس کشف می‌کند در نهایت باید با حقایقی که فیزیکدان کشف کرده است ، تبیین شود.
البته و این مهم است ، طرفداران خبره این نوع دیدگاه تقلیل گرایانه درک فلسفی پیچیده‌‌ای از چگونگی صعود زنجیره علل دارند که به شما اجازه می‌دهد از کوارک به نرم تنان رفته و سپس به سمت دولت‌ها بروید. به همین دلیل است که می‌خواهم پرونده‌ی پرسش‌های مربوط به تقلیل‌گرایی را باز کنم. اما توصیف کوچکی که در بالا نوشتم یکی از مهمترین پیامدهای تقلیل‌گرایی را نشان می‌دهد. این یک جهانی بدون تازگی اساسی یا نوآوری بنیادی را توصیف می‌کند.
این نگاه واقعاً یک مسئله پیش‌بینی “از پایین به بالا” است. اگر نهادهای بنیادی و قوانین آنها را بشناسید ، در اصل می‌توانید همه اتفاقات رخ داده یا اتفاقات ممکن را پیش‌بینی کنید.تمام تاریخ آینده ، همه‌ی تکامل ، فقط بازآرایی آن الکترون‌ها و کوارک‌ها است. از نقطه نظر تقلیل‌گرایانه ، شما ، سگتان ، عشق شما به سگ خود و عشق سگی که به شما دارد همگی چیز دیگری نیست جز آرایش و بازآرایی اتم‌ها. پایان داستان.
یک چالش نوظهور
«ظهوریافتگی» جایگزین این دیدگاه است. همانطور که فیلسوفان بریژیت فالکنبورگ و مارگارت موریسون گفتند: “پدیده‌ای ظهور می‌یابد که نتواند به اجزای تشکیل دهنده خود تقلیل یابد ،[با آنها] توضیح داده شود، یا [توسط آنها] پیش‌بینی شود. از دیدگاه ظهورگرایی ، در طول تاریخ جهان ، موجودات جدید و حتی قوانین جدید حاکم بر آن چیزها(بنیادین) ظاهر شده‌اند.
نکته اصلی تکامل است.
حداقل از یک منظر از انواع ظهورگرایی ، جهان قطعاً توانایی نوآوری و ایجاد تازگی دارد. فرایندی که از آن استفاده می‌شود تکامل است و تکامل فراتر از فیزیک است. بنابراین طبق این دیدگاه ، در حالی که شما به وضوح از اتم ساخته شده‌اید ، فراتر از اتم هستید. شما ، سگ، ویژگی‌های خاص شخص و سگ حتی علیرغم داشتن دانش کاملی از همه‌ی ذرات بنیادی قابل پیش‌بینی نیست.
به عنوان یک فلسفه، ظهور برای اولین بار توسط یک گروه از فلاسفه‌ی انگلیسی در اوایل قرن بیستم معرفی شد. آنها استدلال کردند که پدیده‌هایی مانند حیات و آگاهی با سیستم‌های فیزیکی مورد مطالعه بسیار متفاوت هستند، به‌طوری که باید نمایان‌گر موجودات جدید باشند. اما با کشف پایه بیوشیمیایی حیات (به عنوان مثال DNA) در دهه 1950 و 60 ، علاقه به ظهوریافتگی کمرنگ شد. همانطور که پل همفری اشاره می‌کند حتی در دایرةالمعارف فلسفه 1967 هیچ مدخلی برای ظهوریافتگی (برآمدگی) وجود نداشت . با این حال از آن زمان تاکنون تحولات حیاتی در برخی از زمینه‌ها باعث ظهور مجدد این نگاه میان دانشمندان و فیلسوفان شد.
علم نیاز به ظهوریافتگی دارد
یکی از مهمترین دلایل ظهور مجدد علم ، نیاز علم به آن است. در حیطه تحقیق ، یک زمینه قابل توجه جدید به نام سیستم‌های پیچیده وجود دارد . با استفاده از دانش‌هایی مثل فیزیک ، زیست‌شناسی و مطالعه سیستم‌های اجتماعی ، نظریه سیستم‌های پیچیده طیف گسترده ای از نمونه‌ها را در اختیار دانشمندان قرار داده است که به نظر می‌رسد پدیده‌های جدید و قوانین جدید از تعامل شبکه‌ای قطعات ساده‌تر ظاهر می‌شوند. در یک کلام ، کل از مجموع اجزای آن بیشتر است.
این مطالعات نسل جدیدی از فیلسوفان را ترغیب کرده است تا با ایده‌های ظهوریافتگی دوباره درگیر شوند و از پیشرفت‌های علمی به عنوان انگیزه‌ای برای تشخیص چگونگی زنجیره‌های علیت از پایین به بالا یا از بالا به پایین استفاده می، شود . در این بررسی‌ها ، تمایزاتی مانند ظهور “ضعیف” در مقابل “قوی”-و همچنین موضعی که این تمایز را به چالش می‌کشند- وجود دارد.
به طور خلاصه در حال حاضر ، وقتی صحبت از تقلیل‌گرایی و ظهوریافتگی می‌شود ، بسیاری از مسائل آزاردهنده وجود دارد که نیاز به بررسی دقیق دارند. آنچه واضح است، این است که پیشنهادات تقلیل‌گرایانه با تصویر ساده از جهانی که فقط از اتم ساخته شده است ، دیگر نمی‌تواند به عنوان تنها دیدگاه “هوشمندانه” علم و چشم انداز آن در مورد زندگی ، جهان و همه چیز درنظر گرفته شود.
آدام فرانک
29 آوریل ، 2021
برگردان: آرین رسولی
منبع:
https://bigthink.com/13-8/reductionism-vs-emergence-science-philosophy
کانال تلگرام: arian_xboy@
اینستاگرام: arianrasouliii@
واقعاغ مقاله خیلی عجیب و خوبی بود