سواد با مطالعه کسب می‌شود؟
سواد با مطالعه کسب می‌شود؟
تصور کثیری از افراد، به‌خصوص افراد اهل مطالعه این است که مطالعه کردن یعنی کسب سواد، اما این تصور درست مانند این است که تصور کنیم با تماشای اسب سواری، خودمان هم سوارکار محسوب می‌شویم!
سواد نه از مطالعهٔ خام، بلکه از اندیشیدن به محتوای مطالعات حاصل می‌شود.
این تصور رایج اما در عین حال باطل، در واقع نقض غرض است. ما مطالعه می‌کنیم تا افکار موجه را جایگزین افکار ناموجه خود کنیم، نه اینکه صرفاً آراء و نظرات جدیدی را به ذهن خود تحمیل کنیم. همین امر موجب شده تا با انبوهی از افراد اهل مطالعه، ولی بی‌سواد در جامعه روبرو باشیم.
افرادی که در طول زندگی شاید یک یا چند بار افکار و عقاید خود را تغییر دهند، اما شیوهٔ نگرش و جهان‌بینی آنها همچنان یکسان است. تعصبات و جزمی‌نگری آنها همواره ثابت مانده و فقط برچسب عقایدشان متحول می‌شود.
بنابراین اگرچه مطالعه برای کسب سواد شرط لازم و ناگزیر است اما هرگز شرط کافی نیست و تنها با اندیشیدن به آنچه مطالعه می‌کنیم سواد حاصل می‌شود. به عبارت دیگر اندیشیدن به آنچه مطالعه می‌کنیم برای افزایش کیفیت دانش و بینش فرد ناگزیر است.
اندیشیدن نه به این معنا که محتوای مطالعات خود را بپذیریم یا نپذیریم، تأیید کنیم یا رد، بلکه تمام ابعاد محتوای مطالعه را زیر و زبر کنیم، بررسی کنیم، تک تک نکات آن را بسنجیم و حتی چه بسا از دل آن به نکات جدیدی دست‌یابیم.
آرین رسولی
