معرفی کتاب ؛ ” تاریخ فلسفه تحلیلی از بولتسانو تا ویتگنشتاین ” اثر اندرس ودبرگ

معرفی کتاب ؛ ” تاریخ فلسفه تحلیلی از بولتسانو تا ویتگنشتاین ” اثر اندرس ودبرگ

در مقدمه مترجمان این کتاب آمده است:

فلسفه تحلیلی به عنوان یکی از دو سنت معاصر فلسفی غالب در باختر زمین، مدتی-البته چندان دراز- است که مورد توجه متعاطیان فلسفه در ایران قرار گرفته است. مزیت این سنت در مقایسه با سنت رقیب-فلسفه قاره ای- وجه روش شناختی آن است. کتابی که ترجمه آن به خوانندگان و پژوهشگران ایرانی عرضه می شود، وجه مذکور را، هم از حیث صورت و هم از حیث محتوا، به بهترین شکل باز می نماید. از سوی دیگر، در زبان فارسی با فقر شدید منابع در حوزه تحلیل مواجه هستیم، به گونه ای که به جرات می توان ادعا کرد که هیچ تاریخ منسجم و استواری از فلسفه تحلیلی در ایران، اعم از تالیف و ترجمه، منتشر نشده است.

ترجمه حاضر جلد سوم از مجموعه سه جلدی تاریخ فلسفه، نوشته فیلسوف فقید سوئدی، اندرس ودبرگ است، که به معرفی و نقد چهره ها و جریان های شاخص فلسفه تحلیلی می پردازد و ما آن را تحت عنوان «تاریخ فلسفه تحلیلی: از بولتسانو تا ویتگنشتاین» به فارسی برگردانده ایم. جهت آنکه این ترجمه برای خواننده مفید تر واقع گردد، نکات زیر ضروری به نظر می رسد:

الف) این کتاب حدود دهه هفتاد میلادی، و برای نخستین بار به زبان سوئدی تالیف شده است. از این رو ارجاعات و اشارات تاریخی (مثلا عنوان «صدو پنجاه سال اخیر» در مطلع کتاب) را بایستی با عطف نظر به این نکته مورد مطالعه قرار داد.

ب) این کتاب در زمانی نوشته شده است که تحلیل منطقی و صوری سازی، رویکرد غالب در فلسفه تحلیلی بود. در حالی که این رویکرد امروزه از رونق سابق برخوردار نیست.

ج) با عطف نظر به نکته(ب)، فهم کامل این کتاب مستلزم آگاهی حداقلی از منطق جدید و آشنایی با منطق ریاضی است.

د) مخاطب آشنا با فلسفه تحلیلی بر این نکته واقف است که یافتن معادل های مناسب برای بسیاری از کلیدواژه های این شاخه از فلسفه معاصر امری است دشوار. این دشواری در این ترجمه زمانی افزون تر گردید که مولف خود اصطلاحاتی را جعل نموده است. لذا در برخی از مواقع مترجمان به جعل واژه های بعضا ناآشنا و غریب برای خواننده ایرانی مجبور گردیدند.

ه) از آنجا که مولف اثر، خود در حوزه فلسفه تحلیلی صاحب نظر است، در جای جای این اثر به ذکر آرائ خویش و نقد فیلسوفان مورد بحث مبادرت می ورزد. از این حیث، این کتاب صرف گزارش افکار پاره ای از فیلسوفان تحلیلی شاخص به شمار نمی آید.

و) انتشار پاره ای از این کتاب در مجموعه های تالیفی دیگر در حوزه فلسفه تحلیلی نقد هایی را در پی داشته است. اکنون ترجمه کامل آن می تواند مخاطب را در قضاوت درست یاری دهد.

نویسنده کتاب در ابتدای کتاب می نویسد: چهره ای که در این کتاب به طور نقادانه از برخی فلاسفه و جنبش های فلسفی ترسیم شده است، تصویری جامع ومنسجم از تحولات فلسفه در طول صدو پنجاه سال گذشته به دست نمی دهد. چنانچه می توانستم، نقشه ای از این تحولات ترسم می کردم و در آن، جایگاه آن دسته از نظام های اندیشه را مشخص می کردم که در فصول آتی به تفصیل بدانها خواهم پرداخت. اما، به جای آن، این تحولات را از چند چشم انداز متوالی، به نحو نسبتا غیرنظام مند و به ناچار گذرا، مورد تامل قرار خواهم داد. من به طور گذرا برخی از جهاتی را که «طوفان آموزه ها»، یکی پس از دیگری و گاهی هم زمان، در آن جهات سرزمین فلسفه را درنوردیده اند، نشان خواهم داد.

در پشت جلد این کتاب می خوانید: ودبرگ در این کتاب به خوبی توانسته است با روش تحلیل منطقی، درونمایه اصلی ترین چهره ها و جریانات فلسفه تحلیلی را بکاود و نشان دهد چگونه هر چهره از پس چهره دیگر سربرآورده است. این کتاب با تبیین زمینه های فلسفی و علمی ظهور فلسفه تحلیلی آغاز می شود و سپس به ترتیب اندیشه بولتسانو، فرگه، راسل، ویتگنشتاین اول، کارناپ، جریان صوری سازی، مور و نهایتا ویتگنشتاین دوم را چنان عرضه می کند که خواننده به خوبی در می یابد که چگونه هر اندیشه از دل اندیشه پیشین برآمده است.