فرهنگ مبتذل لودگی

امروز نوعی بحران جدی بر فضای فرهنگی جامعه حاکم است. فرهنگ طنز و شوخی با همه چیز ، که از آن لذت هم می برند . گویی این مواجهه لودگی مأبانه واجد افتخار و تحسین است . تقاضای زیاد موجب عرضهٔ بیشتر لودگی نیز شده است و روز به روز در انواع گوناگون رسانه ، این تمایل و لذت از لودگی بروز و ظهور بیشتری می یابد.

منظور از لودگی همان رویکرد طنز به تمام مسائل در زندگیست. همان تمایل به شوخی گرفتن هر چیزی ، از جمله حیاتی ترین و.جدی ترین مسائل جامعه . این پدیده در تک تک ارکان زندگی ما نقش دارد و همواره مسئله یا مسائلی “قابل تأمل و جدی” را لگدمال کرده و می کند.

امروز با پدیده های مهمی نظیر تحولات جدی و خطیر سیاست ، اقتصاد، معضلات فرهنگی و تک تک بحران ها مواجهه ای سخیف می شود. شاید این تصور شکل بگیرد که در غیر اینصورت جامعه ای بدون طنز و شوخی ، جامعه ای عبوس و خشک خواهیم داشت.

نخست اینکه چنین تصوراتی موجب بروز این لودگی های فراگیر شده است که هیچ مسأله ای از تیررس لودگی در امان نیست.

دوم اینکه هرگز نقطه مقابل طنز ، مویه و عذا و ماتم نیست، بلکه مواجهه جدی با مسائل حیاتی و مهم است.

سوم اینکه طنز و کمدی ، در یک جامعه نرمال ، بعنوان حاشیه ای بر مسائل جدی وجود دارد ، همچون سایر اشکال هنر که چشم اندازی غیر معمول را از وقایع اجتماعی به نمایش میذارند.

اما در جامعه ما طنز و کمدی از حاشیه به متن آمده و واکنش های جدی و درخور با وقایع خطیر اجتماعی را به حاشیه رانده است . این طنز در مقیاسی اینچنینی ، به لودگی بدل شده و لودگی در این سطح ، نتیجه ای جز بی تفاوتی به مسائل جدی نخواهد داشت.

هنگامی که اخبار فاجعه آمیز ، مثل بلایای طبیعی را پیش از دریافت خبر آنها ، توسط صفحات جوک و طنز میبینیم. وقتی بیش از ریشه یابی معضلات اجتماعی ، مثل اعتیاد ، فسادهای اخلاقی، فساد اقتصادی یا امثالهم را با شوخی ها و جوک ها دریافت می کنیم ، دیگر عمق فاجعه در ناخوداگاه جمعی ما نادیده گرفته و بحران هایی که جز رنج و تاسف واکنشی نخواهند داشت، بی جهت تلطیف می شود. همین تلطیف منجر به کاهش دغدغه ی جامعه نسبت به بحران ها شده و بنابراین علیرغم آسیب های بیشتر، بی تفاوتی اخلاقی را نیز در پی خواهد داشت.
درکنار این معضلات که منبع آن همان فرهنگ لودگی ماست، شوخی با قومیت ها و یا شوخی های اصطلاحاً سیاه(جوک یا طنزی توهین آمیز) نیز وجود دارد. از طرف دیگر روحیه لودگی ، همواره نوعی ارزش برای جهل قائل است. برای مثال در طنزها و شوخی های مرسوم بارها دیده و شنیده اید که مثلاً گفته می شود : ما ایرانیان …در ادامه ی آن نکته ای بیان می شود که به بی فرهنگی یا جهل اشاره دارد. بارها شنیده اید که به طنز گفته می شود: فقط یک ایرانی می تواند ….
گویی این ضعف یا جهلی که به خود نسبت می دهند ، باعث افتخار و سربلندی آنهاست. این ویژگی ذاتی لودگی است که همواره پیوندی ناگسستنی با جهل دارد، چنانچه اغلب شخصیت اصلی طنز ها فردی جاهل است .
این فرهنگ بقدری پیش رفته که امروز مسابقاتی هم برای لودگی بیشتر ترتیب داده می شود و افراد برای نمایش لودگی بیشتر تقلا می کنند. این امر نشان دهنده ی نوعی ابتذال جمعی است. هنگامی که یک فعالیت در جامعه ارزشمند جلوه کند، افراد بیشتری به آن سمت هدایت می شوند . این فعالیت در جامعه امروز ما همان “لودگی” است که در اشکال مختلف (مثل استنداپ کمدی) بروز پیدا کرده است.
نکته آخر: بحران و فاجعه ، رنج افراد، فقر ، تلخی ها و ناامیدی ها با لودگی التیام پیدا نخواهند کرد، بلکه امتداد یافته و وسعت می گیرند، تنها با جدیت و توجه و دلمشغولی دیگران و همدردی است که می توان به فکر رفع یا دست کن کاستن از معضلات بود.

#arian_x

#آرین_رسولی