کمال ناممکن یا کمال محال ؛ مغالطه ای از علم تا اندیشمندان
کمال ناممکن یا کمال محال ؛ مغالطه ای از علم تا اندیشمندان
کمال ناممکن ( کمال محال ) یک مغالطه ی رایج است که در زمینه های مختلف بروز پیدا کرده است. گاهی همانند نمونه هایی که در این متن به آنها اشاره می شود ، کاملاً آشکار نیست و باید دقت داشت تا ناخواسته دچار این مغالطه نشویم. دو نمونه رایج و بسیار مهمی که دائما ما در موردشان خطا میکنیم ،قضاوت در مورد علم و اندیشمندان است.
در دوره های پیش از علم مدرن، همواره جستجو برای نظریات بی نقص بود.توصیفی فراگیر که مثل یک تورِ بیکران تمام هستی را در یک ایده و نظریه جا دهد و در عین حال هیچ نقصی نداشته باشد.
اما امروزه علم ، دیگر بدنبال چنین ایده ی بی نقصی نیست. چرا که تجربه ی تاریخی به ما فهماند که اگر بدنبال نظریه ای بی نقص باشیم، نظریات ناقصی که موجب پیشرفت روزافزون علوم می شوند را نیز از دست خواهیم داد.
اما این امر موجب سوبرداشت می شود؛ اینکه اگر دستاوردهای امروز علم همواره دچار نواقصی هستند، پس چه ارزشی دارند؟
پاسخ خیلی واضح است؛اصلا دانش بی نقص دیگری نداریم که در ازای آن ،علم را بی ارزش تلقی کنیم.
یکی از ویژگی های برتر علم نسبت به سایر پدیده ها ، همین پذیرش نقص هاست.امروزه در علم همواره رقابتی میان نظریه ها در جریان است و با بررسی کمّی و کیفی نواقص هر نظریه نسبت به دیگری، بهترین گزینه ها انتخاب می شوند و باز این روند ادامه پیدا می کند تا بررسی های بیشتر و ارائه نظریاتی بهتر. در این سیر دائمی ، پیشرفت هایی که شاهد هستیم رخ داده و عملاً نشان دادند که بهترین روش تاکنون همین بوده است.
برای مثال در دنیای شبه علم ، هیچگاه نقصی پذیرفته نمی شود یا به عبارت دیگر شبه علم همیشه ادعای دانستن می کند و علم ادعای نادانی. اما در عمل ،همین اعتراف به نادانی است که موجب پیشرفت و ترقی شده است.
اگر ما ادعا کنیم که چون علم نقص دارد ،پس ارزش آن زیر سوال است، مرتکب مغالطه کمال ناممکن ( کمال محال ) شده ایم. چرا که ما دارای بدیلی کاملتر نیستیم. واضح است که اگر معرفتی فراتر از علم در دسترس ما بود، تاکنون علم را کنار نهاده و یا دست کم گزینه ی نخست بشر برای شناخت و پیشرفت ، علم نبود.
اما همین مغالطه را ما به صورت دیگری نیز مرتکب می شویم که چه بسا بدل به یکی از بدترین خطاهای معرفتی ما شده و بسیار رایج تر است.در مورد اندیشمندان ،افرادی که در زمینه های مختلف اندیشه فعال هستند.
وقتی یک نفر نقل قولی از یک اندیشمند یا روشنفکر که مخالف آن هستیم می آورد، فوری به ایرادات مختلف نظرات او توجه می کنیم و او را زیر سوال میبریم. (گاهی به شخصیت یا ویژگی های مختلف او میپردازیم که این خود یک مغالطه دیگر است و در مطلب دیگری به آن خواهیم پرداخت)
برای مثال هنگامی که شخصی در میان صحبت خود جمله ای از یک اندیشمند نقل می کند، ما شروع میکنیم به برشمردنِ ایرادات آن اندیشمند . ولو سخنی که نقل شده ، صحیح و ارزشمند باشد. غافل از اینکه هیچگاه یک اندیشمند بی نقص و کامل وجود ندارد و اگر ما توقع چنین شخصی را داریم ، دچار مغالطه ی کمال ناممکن شده ایم.
(همزمان مرتکب مغالطه دیگری نیز شده ایم که خارج از موضوع ماست)
این توقع جزم اندیشانه که بدنبال اندیشمندی بی نقص باشیم ، باعث می شود حجم عظیمی از سخنان ارزشمند را از دست بدهیم .
#arian_x
دوست گرامی..مطالب خوبی ارائه میکنید و همانطو که خود در کانال تلگرام توضیح داده اید تا حدودی نظریات خودتان انعکاس می یابد که ارزشش دو چندان میشود به شرطی که اطلاعات شما از منابع و یا از مطالبی که خوانده اید و یا از انها بهره برده اید ..غنی و متکی به علوم انباشتی تان که از رفرنس های معتبر برداشت کرده اید باشد..شیوه شما به نظرم کاملا درست و منطقی به نظر میرسد و اگر بعضا نیز از منابعی که اموزه های خود را از ان انعکاس میدهمید نام یا ذکر نمایید و یا اقلا علایق و یا منابعی که مورد علاقه خودتان است را اظهار بدارید به نظر میاید که هواداران بی شماری را نسبت به سایت و کانال تلگرامتان جذب بنمائید و فرضا بنده که قصد دارم از مطالب شما در کانال و یا پیج فیس بوک خودم استفاده بنمایم با اطمینان بیشتری انرا نشر و ترویج نمایم.. امیدوارم موفقتر از اینها نیز به نشر علم مبادرت فرمائید .. با تشکر بسیار ..خلیل نسب .. که به عنوان هواخواه و علاقه مند به دانش و فلسفه تلاش برای یاد گیری دارم و خواهم داشت..
سپاس بیکران از شما، مطالبی که ارائه میشوند، اگر بصورت خبری یا نقل شده باشن، منابعشون ارائه میشه.گاهی نیز مطالب ،چکیده ی کتب متعدد ،مقالات و حتی درس های دانشگاهی متعددی هستند که امکان ارجاع به تک تک اونها نیست. سودی هم نداره. گاهی نظرات خود نگارنده(من) مطرح میشه که دیگه منبعی وجود نداره و تحلیل خود نگارنده بوده. امیدوارم پاسخ گرفته باشید، باز هم سپاس و پوزش بابت تاخیر در پاسخگویی