اثر ماندلا ( ماندلا افکت )
اثر ماندلا ( ماندلا افکت )
اثر ماندلا یا همان ماندلا افکت به پدیده ای می گویند که در آن افراد به صورت دسته جمعی و گروهی یک اتفاق و رویداد را طوری بخاطر می آورند که مطابق با واقعیت نیست. نوعی توهم یا خطای جمعی توسط آدم ها که به طرز عجیبی واقعیتی را با یک رویداد کاذب به خاطر می آورند. شخصی به نام فیونا بروم ، که علاقه زیادی به امور ماورایی و عجایب داشت این اصطلاح را نخستین بار مطرح کرد. بروم و جمعی از افراد تصور می کردند نلسون ماندلا در دهه‌ی هشتاد میلادی در زندان فوت کرده است در حالی که ماندلا در سال ۲۰۱۳ بخاطر بیماری درگذشت.
از اینجا اصطلاح اثر ماندلا باب شد اما اتفاقات مشابه دیگری مانند این مورد وجود دارند که گروهی از مردم آن رویدادها را اشتباهی به یاد می‌آورند. اینکه این پدیده به چه علتی رخ می دهد مورد بررسی چندانی قرار نگرفته است، اما می توان گفت یکی از دلایل آن جهت گیری ذهن افراد به وقایعی که تمایل دارند رخ دهد یا شاید برخی شایعات به این جهت گیری ها کمک می کنند. گاهی نیز یک پدیده شرایط مناسبی برای خطای ذهنی دارد و گاهی یک رویداد بر اثر نقل اشتباه به دیگران موجب سرایت یک برداشت خطا توسط یک جمع خواهد شد.شاید برای بسیاری از ما از اطرافین شنیده باشیم که رویدادی را تعریف می کنند که کمی به توهم شباهت دارد، اما آنها مدعی میشوند این رویداد توسط دو یا چند نفر دیگر هم مشاهده شده است. بعید نیست که در برخی از این روایت ها اثر ماندلا دخیل باشد.
اما در این مطلب هدف ما بررسی دقیق و تخصصی این پدیده نیست بلکه در اینجا به تعریف ۲۵ نمونه مشهور از اثر ماندلا خواهیم پرداخت.
۱. مرگ نلسون ماندلا
اولین اثر ماندلا در این لیست همان موردی است که نام آن روی این پدیده گذاشته شده است. نلسون ماندلا، از فعالان برجسته‌ی مخالف آپارتاید (تبعیض نژادی) و رئیس جمهور آفریقای جنوبی (از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹) بود، که در ۵ دسامبر ۲۰۱۳ (۹۵ سالگی) در منزلش در هاتن میشیگان در گذشت. اما، بسیاری از آدم‌ها در کشورهای مختلف به روشنی به یاد می‌آورند که ماندلا در دهه‌ی ۱۹۸۰ در زندان فوت کرده است. بعضی از آنها حتی ادعا می‌کنند مراسم تشییع او را که از تلویزیون به صورت مستقیم پخش شده است به یاد می‌آورند.
۲. موقعیت سریلانکا
اثر ماندلا همچنین در جغرافیا هم اتفاق می‌افتد به نحوی که بسیاری از آدم‌ها جزایر، مناطق وسیعی از زمین، و کشورها را در جاهای دیگری به یاد می‌آورند. یکی از رایج‌ترین یادآوری‌های اشتباه به سریلانکا مربوط می‌شود. بسیاری از آدم‌ها چنین تصور می‌کنند که این جزیره، آن طور که نقشه‌ها نشان می‌دهند در جنوب شرق نیست، بلکه در جنوب هند واقع شده است.
۳. درگذشت نیل آرمسترانگ
نیل آرمسترانگ، یکی از مهمترین فضانوردان و اولین کسی که به روی ماه قدم گذاشت، در ۲۵ آگوست ۲۰۱۲ در سینسیناتی اوهایو در گذشت اما در بین طرفداران او شایع است که وی یک سال بعد در ۲۰۱۳ درگذشته است.
۴. اسکار لئونارد دی کاپریو
وقتی لئوناردو دی کاپریو نهایتا در فوریه‌ی ۲۰۱۶ اولین اسکار خود را برنده شد لحظه‌ای تاریخی بود که خیلی‌ها انتظارش را کشیده بودند. با وجود این، بعضی از آدم‌ها به روشنی جشنی را به یاد می‌آورند که طی آن دی‌کاپریو چند سال زودتر جایزه‌ی اسکار را از آن خود کرده بود.
۵. پاتریک سوویزی
پاتریک سوویزی، یک بازیگر و رقاص آمریکایی محبوب، در ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۹ بر اثر ابتلا به سرطان پانکراس در ۵۷ سالگی درگذشت اما عده‌ای از مردم چنین به خاطر می‌آورند که او از این بیماری مهلک کاملا بهبود پیدا کرده است.
۶. مرگ مارتین لوتر کینگ جونیور
روایت اصلی که از ترور مارتین لوتر کینک جونیور وجود دارد حاکی از آن است که او در ۴ آوریل ۱۹۶۸ توسط تک تیرانداز جیمز ارل ری در موتل لوریان ممفیس در ایالت تنسی ترور می‌شود. اسلحه‌ی استفاده شده یک تفنگ رمینگتون گیم‌مستر متعلق به ری بود که وی با آن شلیک کرده بود. با وجود این، بسیاری از مردم یادشان می‌آید که مارتین لوتر کینگ با اسلحه‌ی دیگری، که اکثرا می‌گویند هفت‌تیر یا یک بمب بوده، کشته شده است.
۷. تعداد ایالت‌های آمریکا
این اثر ماندلا کمی تعجب برانگیز است. ایالات متحده‌ی آمریکا یک جمهوری فدرال متشکل از ۵۰ ایالت است، اینطور نیست؟ پس چرا بسیاری از آدم‌ها چنین به ذهن خود سپرده‌اند که ایالات متحده ۵۱ یا حتی ۵۲ ایالت دارد؟
۸. عبارت معروف ملکه سفید برفی
اکثر آدم‌ها به یاد می‌آورند که ملکه‌ی شیطانی در سفید برفی و هفت کوتوله جلوی آینه می‌رود و می‌گوید «آینه، ای آینه‌ی روی دیوار»، اما اگر هر نسخه‌ای از این فیلم را دوباره تماشا کنید متوجه خواهید شد که این عبارت هرگز به این شکل وجود نداشته است. عبارت اصلی در واقع «آینه‌ی جادویی روی دیوار» است.
۹. جنگ ستارگان
در واقع، یک اثر ماندلای دیگر است که به جنگ ستارگان مربوط می‌شود. در اپیزود ۴ امید تازه، بسیاری از طرفداران این فیلم به یاد می‌آورند که C-3PO اندامی کاملا ساخته شده از طلا داشته است پس وقتی متوجه میشوند که تمام مدت یک پای او از نقره بوده است بسیار تعجب می‌کنند. در واقع، در بسیاری از خاطرات این پای نقره‌ای را متصور هم نمی‌شوند.
۱۰. خرس‌های برنشتاین
بسیاری از آدم‌ها خاطرات خوشی از کتاب‌های خرس‌های برنشتاین دارند. آنها این کتاب‌ها را مثل بچه‌ها، یا اعضای خانواده با صدای بلند می‌خوانند. این یک خاطره‌ی کودکی محبوب است. اما تلفظ صحیح نام این کتاب‌ها «خرس‌های برنشتین» است اما بسیاری از آدم‌ها به اشتباه آن را با عنوان «خرس‌های برنشتاین» به خاطر می‌آورند.
۱۱. درگذشت بیلی گراهام
بیلی گراهام، یک کشیش مسیحی آمریکایی بود که تا ۲۱ فوریه‌ی ۲۰۱۸ زنده بود. اما، بسیاری از مردم، من جمله فیونا بروم، مراسم تشییع گراهام را قبل از این تاریخ در تلویزیون به خاطر می‌آوردند. بعضی از آدم‌ها حتی جزئیات مراسم تشییع را نیز به خاطر می‌آوردند و این که بیل کلینتون در گرامیداشت گراهام سخنانی را ایراد کرده است.
۱۲. تمثال هنری هشتم
این تمثال از هنری هشتم توسط هانس هلباین پسر در حدود سال ۱۵۴۰ منتشر شد.در تصویر این اثر در دست راست پادشاه چیزی وجود ندارد اما بسیاری از آدم‌ها قسم می‌خورند که او در دست راستش یک ران بوقلمون داشته است که نمادی از سبک زندگی راحت و مرفه پادشاه بوده است.
۱۳. تقدیس مادر ترزا
مادر ترزا، راهبه و مبلغ کاتولیک آلبانیایی معروف و یکی از محبوب‌ترین و بانفوذترین آدم‌های دهه‌های گذشته، در ۴ سپتامبر ۲۰۱۶، ۱۹ سال پس از مرگش قدیس نامیده شد. با وجود این، بعضی از آدم‌ها تقدیس شدنش را در دهه‌ی ۱۹۹۰ به یاد می‌آورند یعنی زمانی که مادر ترزا هنوز زنده بوده است. بعضی‌ها به طور ویژه از پاپ ژان پل دوم به عنوان کسی که این تقدیس را تایید کرد یاد می‌کنند.
۱۴. ترانه‌ی ما قهرمان هستیم
همه‌ی ما این ترانه‌ی مشهور و خارق‌العاده‌ی کوئین بند را به خاطر می‌آوریم که مصرع‌های پایانی آن از این قرار است: «مجالی برای بازنده‌ها نیست، چون ما قهرمان … جهان … هستیم!» اما در حقیقت، هیچ «جهانی» در این ترانه وجود ندارد! ترانه فقط به «چون ما قهرمان هستیم» ختم می‌شود، و این باعث سردرگمی و گیج شدن بسیاری از آدم‌ها شده است چون آنها ۱۰۰٪ مطمئن هستند که در گذشته چیز دیگری در این ترانه می‌شنیده‌اند.
۱۵. انفجار فضاپیمای چلنجر
دومین مدار از برنامه‌ی شاتل فضایی ناسا، فضاپیمای چلنجر در ۲۸ ژانویه‌ی ۱۹۸۶ منفجر شد، که به مرگ تمام هفت سرنشین آن منجر شد. با وجود این، بسیاری از آدم‌ها انفجار آن را در زمانی زودتر از این تاریخ به خاطر می‌آورند. اکثر آنها معتقدند که این حادثه در واقع در ۱۹۸۴ اتفاق افتاده است.
۱۶: رابطه و شهر
سریال تلویزیونی کمدی-عاشقانه‌‌ی نمادین آمریکایی که توسط اچ‌بی‌او تولید شد «رابطه و شهر» بود اما بسیاری از آدم‌ها اصرار دارند که زمانی نام این مجموعه‌ی تلویزیونی «رابطه در شهر» بوده است.
۱۷. کره‌ی بادام زمینی جیف
کره‌ی بادام زمینی جیف، کره‌ی بادام زمینی پیشتاز در ایالات متحده از سال ۱۹۸۱، یک اسنک بسیار محبوب است اما عده‌ای دیگر آن را با عنوان «کره‌ی بادام زمینی جیفی» به یاد می‌آورند که بسیار هم باور شایع و رایجی است.
۱۸. دم جورج کنجکاو
جورج کنجکاو، شخصیت اصلی مجموعه‌ای محبوب از کتاب‌های کودک با همین نام، یک شامپانزه‌ی بدون دم است. اما، بسیاری از آدم‌ها مدعی هستند که یادشان می‌آید این حیوان برای تاب خوردن در لابلای درخت‌ها از دمش استفاده می‌کرده است.
۱۹. عبارت دارت ویدر
این اثر ماندلا مخصوص طرفداران جنگ ستارگان است. در قسمت دوم این سه‌گانه، «امپراتوری ضربه می‌زند»، وقتی دارت ویدر به لوک اسکای‌واکر می‌گوید «نه من پدرت هستم» این عبارت اغلب به اشتباه به صورت «لوک، من پدرت هستم» شنیده و سوء برداشت شده است.
۲۰: کودک لیندبرگ
در یکی از مشهورترین موارد آدم ربایی رخ داده در ایالات متحده که عموم مردم نظاره گر آن بودند، جسد فرزند چالرز لیندبرگ، یک کودک نوپای ۲۰ ماهه در ۱۲ می ۱۹۳۲ کشف شد. اما بعضی‌ها، این طور به خاطر می‌آورند که این کودک هرگز پیدا نشده است. همچنین چند یادآوری دیگر از این حادثه در اذهان مردم وجود دارد که بر اساس آن تلفظ و املای نام کودک را به طرق مختلفی بیان می‌کنند.
۲۱. مرد تانکی
مرد تانکی، که با نام شورشی ناشناس هم شناحته می‌شود، مردی بود که در ۵ ژوئن ۱۹۸۹ بعد از سرکوب اعتراضات میدان تیان‌آن‌من توسط ارتش چین در جلوی ستونی از تانک‌ها ایستاد. هویت و سرنوشت این مرد به صورت رسمی فاش نشد و محرمانه باقی ماند اما بسیاری از آدم‌ها خاطره‌ی روشنی در ذهن دارند که تانک‌ها از روی او رد شده و او را کشته‌اند.
۲۲: اسکار مایر
برند معروف هات داگ و گوشت مخصوص ساندویچ در واقع اسکار مایر است، هر چند بسیاری از مردم به غلط آن را با نام «اسکار میر» به یاد می‌آورند.
۲۳. مونوپولی من
آیا شخصیت مونوپولی من را که یک عینک یک چشمی می‌زد به یاد می‌آورید؟ خب فقط شما نیستید که چنین تصویری را از او به یاد می‌آورد. اما، اگر با دقت به او نگاه کنید، می‌فهمید که عینک یک چشمی ندارد. هرگز نداشته است.
۲۴: دم پیکاچو
بسیاری از طرفداران پوکمون چنین به یاد دارند که انتهای دم پیکاچو، نمادین‌ترین شخصیت این مجموعه‌ی انیمیشنی، سیاه رنگ است. بسیاری از آنها همیشه نقاشی پیکاچو را می‌کشند و قسم می‌خورند که انتهای دم او سیاه رنگ بوده است. اما واقعیت چنین نیست.
۲۵. دنیای دیزنی
بعضی‌ها به خاطر دارند که از داخل یک قصر وارد شهربازی مجیک کینگدم (سلطنت جادویی) شده‌اند. یادمان دیگری که از این قصر وجود دارد این است که در واقعیت این قصر به انتهای خیابان اصلی بسیار نزدیک‌تر بوده است.
منبع:
https://list25.com/25-ming-boggling-examples-of-the-mandela-effect/amp/
