ماتریکس ، افسانه ای مدرن! علم یا شبه علم؟ آیا ما در یک جهان شبیه سازی شده زندگی میکنیم؟

ماتریکس ، افسانه ای مدرن!علم یا شبه علم؟ آیا ما در یک جهان شبیه سازی شده زندگی میکنیم؟

در سالهای اخیر یکی از جدی ترین و عجیب ترین فرض هایی که در مورد جهان ما مطرح شده ، این ایده بوده که ما در یک جهان شبیه سازی شده،توسط یک تمدن پیشرفته تر ،زندگی می کنیم.

در سال های اخیر افراد مشهوری ، حتی چندتن از دانشمندان مشهور از ایده دفاع کرده اند.از مکس تگمارک وجیمز گیتس و نیل دگراس تایسون گرفته تا ایلان ماسک همگی به انواع مختلفی به این فرض اعتبار داده و یا برخی مثل ایلان ماسک مدام این فرض را درست و معتبر قلمداد کرده اند.

اما آیا این ایده یک فرضیه علمی است؟پاسخ این است که خیر به هیچ وجه علمی نیست. نه تنها ایده شبیه سازی یک فرض غیر علمیست بلکه حتی اگر تلاش کنند تبیین علمی از آن ارائه دهند(که چنین کرده اند) یه فرضیه شبه علمی محض است!

پس چندان تعجب نکنید که چطور افراد مشهور ترویج علم هم گاهی ناخواسته به ترویج شبه علم مشغول شوند. لبه ی نازک مرز بین شبه علم و علم گاهی منجر به خطای افراد ،ولو دانشمند یا مشهور می شود.

بارها گفته ایم اگر یک دانشمند نظر شخصی ارائه داد، معنایش این نیست که آن نظر یک نظر یا فرض علمی و معتبر است.اما از کجا می توانیم پی به شبه علم یا غیر علمی بودن فرض ماتریکس (جهان شبیه سازی شده) ببریم.

هر ایده ای برای اینکه بتواند در حیطه دنیای علم جای بگیرد، ابتدا و پیش از هر چیز باید ابطال پذیر باشد و سپس قابل آزمون و دارای شواهد تجربی مستقیم یا غیر مستقیمی باشد که شرایط آزمودن آن بصورت بالقوه یا بالفعل وجود داشته باشد.

اگر فرضیه ای یکی از فاکتورهای علمی بودن را نداشته باشد تا زمانی که فاکتور گورد نظر را ندارد علمی نیست.اما در مورد ایده شبیه سازی جهان ” هیچکدام ” از فاکتورهای علمی را ندارد!

مهمترین اصل در تمام ایده های علمی قابلیت ابطال پذیری یک ایده است. اگر ایده ای ابطال پذیر نباشد، اساسا هیچ جایی در علم ندارد ،ولو تمامی دانشمندان آن را بعنوان نظر شخصی قبول داشته باشند.

ایده شبیه سازی هرگز قابلیت ابطال شدن را ندارد.ما هر نظری درباره ی ابطال این ایده داشته باشیم، مدعی و معتقدان به شبیه سازی می توانند مدعی کنند جهان اینگونه شبیه سازی شده تا چنین به نظر برسد.فرقی نمی کند چه نقدی به آن داشته باشیم،هر نقدی کنیم مدعی میتواند بگوید جهان اینطور شبیه سازی شده تا این نقد وجود داشته باشد! پس نه تنها این ایده علمی نیست بلکه اصلا قابلیت نقد هم ندارد!

همین ایراد به تنهایی برای رد هر ادعایی کافیست.چون اساسا اگر ادعایی ابطال ناپذیر و نقدناپذیر ارزشی داشت، می توانستیم برای دنیای خود بی نهایت ادعا مطرح کنیم.(مانند ادعای اسپاگتی پرنده و قوری سماوی یا اسب تک شاخ صورتی و…..)

نکته بعدی این است که این ادعا متناقض هم هست؛ اگر جهان ما شبیه سازی شده باشد باید هدفی داشته باشد که ما آن را اکنون نمی دانیم. پس ما اکنون هدفی برای جهان نمی یابیم که بشود آن را به تمدنی برتر نسبت داد.اگر هدفی هم داشت و ما آن را می دانستیم باز سوالی که مطرح می شد این است که آیا قصد شبیه سازان این بوده که ما بفهمیم که در جهان شبیه سازی شده هستیم یا نفهمیم؟

۱-اگر می خواست بفهمیم ، دیگر نیازی به این مباحث نداشت و جوری طراحی میکرد تا همه ما از جمله من که این سطور را می نویسم بدانیم که اینچنین است.

۲-اگر می خواست که نفهمیم ، هرگز اجازه نمیداد تا این ایده به ذهن کسی برسد

۳-اگر هم قصد داشت در همین حد مناقشه وجود داشته باشد،دیگر هدف آن مشخص نبود ه ما ادعا کنیم هدفی هست که ما از آن مطلع هستیم.چون اگر ما آن هدف را می دانستیم دیگر نیازی به مناقشه نبود و حالت نخست صادق می شد

به جز این حتی برخی دانشمندان نیز در رد این ایده تلاش کرده اند. چنانچه لیزا رندال دانشمند معروف در مناظره ای در رد ایده شبیه سازی می گوید این فرض بی اندازه خودپسندانه است چون دلیلی برای شبیه سازی ما وجود ندارد که یک تمدن بسیار برتر بخواهد چنین موجوداتی را شبیه سازی کند. چون ما در مورد خودمان کنجکاو هستیم دلیلی ندارد تمدن بسیار پیشرفته ای هم چنین باشد¹.

همچنین دو دانشمند به نام های زوهار رینگل و دیمیتری کوریژین با استفاده از روش های محاسباتی سیستم های کوانتومی به این نتیجه رسیدند که هرگز ما نمی توانیم در یک شبیه سازی باشیم.اما از آنجایی که شهرت این افراد و نتایج آنها چندان زیاد نبود، مورد توجه قرار نگرفت.

#arian_x ✍

منابع:
1-http://www.sciencealert.com/things-are-super-weird-right-now-but-it-s-not-a-glitch-in-the-matrix-says-harvard-physicist

2-http://advances.sciencemag.org/content/3/9/e1701758